De Technoloog | BNR
Subscribed: 6,512Played: 202,081
Subscribe
© 2025 BNR Nieuwsradio
Description
Mark Beekhuis en Ben van der Burg gaan wekelijks in gesprek met spraakmakende experts over technologische ontwikkelingen en de impact op onze samenleving.
Technologie is overal. In onze broekzak, om ons heen en soms zelfs op ons hoofd. De Technoloog duikt iedere week in een nieuw aspect van deze eeuwig fascinerende wereld. De Technoloog schuwt geen enkel onderwerp. Van AI naar ruimtevaart, van chips naar het metaverse en van mobiele telefonie naar ICT-recht. Hoe veranderen nieuwe regels de technologische wereld om ons heen? En zijn die regels wel effectief? Technologie is niet neutraal. Een groot deel van de gadgets, software en andere toepassingen die we in Europa gebruiken komt ofwel uit de Verenigde Staten ofwel uit China. En dat is een probleem, weet ook de Europese Unie. Lukt het ons continent om een voet tussen de deur te krijgen en bijvoorbeeld te werken aan eigen oplossingen voor de cloud, chips of andere technologie?
En wat gaat technologie doen met onze manier van werken? Bijvoorbeeld door digitale transformatie, waarbij we op veel meer professionele manieren gebruik kunnen maken van technologie. Of verplaatsen we ons steeds meer naar spatial computing, waar bedrijven als Apple (met de Vision Pro) en Meta (met hun Quest-lijn) van dromen?
De Technoloog schuwt geen enkel onderwerp. Van AI naar ruimtevaart, van chips naar het metaverse en van mobiele telefonie naar ICT-recht. Iedere week met de beste experts en beslissers uit hun werkveld. In een nieuwsgierig gesprek van een uur krijgt de luisteraar wekelijks een mini-college over het desbetreffende onderwerp. De presentatoren proberen, samen met de luisteraar, iedere week nieuwe dingen te leren over technologie en innovatie.
Over de podcast
Herbert Blankesteijn en Ben van der Burg bedachten De Technoloog na een uitzending van een ander programma: BNR Digitaal. Herbert wilde, samen met Ben, langer en uitgebreider doorpraten over technologie, zonder de restricties van een radioformat. De Technoloog werd geboren.
Aan het eind van ieder jaar interviewen Herbert en Ben traditiegetrouw elkaar. Over hun eerste techverhalen, hun belangrijkste momenten van het jaar of over de toekomst. In de zomer van 2023 vierde De Technoloog zijn 350ste aflevering.
Na een jarenlange samenwerking besloot Herbert het presentatiestokje door te geven aan Mark Beekhuis. Mark is per 1 september 2024 de nieuwe presentator.
Het team
Mark Beekhuis was de vervangend presentator voor De Technoloog. Hij presenteert ook regelmatig andere programma's voor BNR Nieuwsradio en is tevens redacteur en podcastmaker voor die zender.
Ben van der Burg is IT-ondernemer en voormalig topschaatser. Ben is bezeten door technologie en wordt enthousiast van gadgets, elektrische auto's, goede businessmodellen en de toekomst. Naast De Technoloog is hij wekelijks te horen als co-host in BNR Digitaal. Ook schuift hij regelmatig aan bij Vandaag Inside, Op1 of andere talkshows, om te praten over het laatste nieuws rond technologie.
Daniël Mol is redacteur van De Technoloog. Hij voegde zich in 2021 bij het team en is ook redacteur van de Cryptocast en BNR Digitaal.
467 Episodes
Reverse
Ze werd twee keer verkozen tot 'Meest Digibewuste Tweede Kamerlid’, Barbara Kathmann. Toch staat ze opvallend laag op de concept-kandidatenlijst van GroenLinks-PvdA: plek 32. De verontwaardiging was groot, want digitalisering stond nu toch eindelijk prominent op het takenlijstje? Volgens Kathmann valt dat vies tegen en staan we wat dat betreft op een kantelpunt. Het gaat zelfs zo ver, dat digitale expertise in Den Haag haast politieke zelfmoord betekent. Kamerleden laten hun digitale dossiers vallen om zich te richten op populairdere thema’s. Ook Kathmann herkent dat. Het zou zelfs zo ver gaan, dat onze staatssecretaris van Digitale Zaken niet eens geld en mandaat heeft om écht een verschil te kunnen maken. De vraag is of een Minister van Digitale Zaken wél verschil zou kunnen maken. Kamerlid Barbara Kathman geeft een kijkje in het digitale welzijn van politiek Den Haag, wat er zoal besproken wordt in de commissie Digitale Zaken en schijnt tot slot haar licht op belangrijke thema's zoals cybersecurity en de macht van Big Tech. Gast Barbara Kathmann Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël Mol Rosanne PetersSee omnystudio.com/listener for privacy information.
De grote belofte van hersenimplantaten lijkt steeds dichterbij te komen. Wat ooit begon als sciencefiction, komt nu steeds meer in beeld als mogelijke realiteit. De vraag die daarbij op tafel ligt is niet langer óf dit ooit kan, maar wanneer technologie zo ver gevorderd is dat iemand simpelweg aan de beurskoers van Nvidia denkt en die koers vervolgens direct in zijn hoofd ziet verschijnen. Het idee van een brain-to-cloud interface roept niet alleen vragen op over techniek, maar ook over toepassingen, snelheid van leren en de mogelijkheid om kennis van de een direct in de hersenen van de ander over te dragen. Voor wetenschappers die werken aan hersenimplantaten begint het vaak met de medische toepassingen. Kun je blinde mensen weer zicht geven, al is het slechts in contouren? Onderzoekers werkten aanvankelijk met duizend elektrodes, maar de voortgang zit niet alleen in aantallen. De rol van software en interpretatie van signalen is minstens zo groot. De vraag is of verbeteringen in hardware en algoritmes ook echt leiden tot bruikbare resultaten bij patiënten. Daarbij spelen klinische proeven met zowel dieren als mensen een rol. In Europa zijn er inmiddels ook voorbeelden, waaronder de bekende casus van een Spaanse patiënte. Tegelijkertijd krijgt het onderwerp een commerciële kant met startups als Phosphoenix, die werken aan concrete toepassingen. De maatschappelijke discussie wordt gevoed door berichtgeving in de media. Zo verschenen recent artikelen over experimenten waarbij hersensignalen worden gebruikt om spraak te vertalen, de publiciteit rond de eerste patiënt van Neuralink, en de ontwikkelingen in China waar een implantaat van 26 millimeter een patiënt in staat stelt met gedachten te schaken. Ook grote bedrijven als Apple kijken naar toepassingen waarbij apparaten zoals iPads en iPhones via hersensignalen kunnen worden bestuurd. De vraag is telkens of dit diepe invasieve technologie vergt, of dat lichtere vormen ook mogelijk zijn. Daarnaast rijst de vraag of dezelfde technieken die nu worden ingezet voor parkinson ook bruikbaar zijn voor de behandeling van depressie of dwangstoornissen. De hardware zelf varieert van standaardprocessors tot chips die de architectuur van het brein proberen na te bootsen. Onderzoek richt zich daarnaast op niet-invasieve methodes zoals TD-fNIRS, terwijl commerciële partijen als Kernel met eigen oplossingen komen. Toch gaat het niet alleen over techniek. Wanneer hersenen direct met de cloud kunnen worden verbonden, komt de vraag wie eigenaar is van die data en welke ethische grenzen getrokken moeten worden. Het gesprek over hersenimplantaten gaat daarmee over veel meer dan medische innovatie of technologische vooruitgang. Gast Pieter Roelfsema Video Youtube Links Hosts Ben van der Burg & Mark Beekhuis Redactie Daniël Mol Rosanne PetersSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Bellingcat blijft een van de meest besproken onderzoekscollectieven ter wereld. Waar de organisatie in de beginjaren vooral bekend werd door open-sourceonderzoek naar conflicten, is het speelveld inmiddels enorm veranderd. Het onrecht in de wereld is er niet minder op geworden, en ook nepnieuws verspreidt zich sneller dan ooit. Hoe staat Bellingcat er anno 2025 voor en hoe houden de onderzoekers grip op de stroom aan beeld en informatie? In Wired vertelde oprichter Eliot Higgins vorig jaar over de unieke rol van de Bellingcat-community. Die bestaat inmiddels uit duizenden vrijwilligers, verbonden via een actieve Discord-server. Dat brengt nieuwe kansen maar ook uitdagingen: hoe manage je zo’n leger van digitale speurneuzen, verspreid over de hele wereld? De onderzoekers beschikken daarbij over een eigen toolkit, met methoden en software die in de loop der jaren zijn verfijnd. Welke tools leveren in de praktijk de meeste waarde en hoe is de manier van werken veranderd sinds de eerste onderzoeken, ruim tien jaar geleden? Opvallend is dat vrijwel alle grote mediabedrijven inmiddels een OSINT-redactie hebben ingericht. Daarmee is een niche-activiteit doorgedrongen tot de mainstream journalistiek. Wat betekent dat voor de kwaliteit van onderzoek en hoe verhouden de teams van traditionele media zich tot gespecialiseerde organisaties als Bellingcat? Ook overheden en veiligheidsdiensten maken inmiddels volop gebruik van OSINT-methoden. De vraag is in hoeverre hun aanpak verschilt van die van onafhankelijke onderzoekers. In de praktijk richt Bellingcat zich op de belangrijkste brandhaarden in de wereld. Het conflict in Oekraïne speelt daarbij nog altijd een grote rol, net als de escalatie in Gaza. Welke sporen zijn er daar te vinden, en welke nieuwe methoden worden toegepast om feiten boven water te krijgen? Sinds de vorige keer dat Bellingcat te gast was, is er bovendien een technologische revolutie bij gekomen: generatieve AI. Kunstmatige intelligentie levert nieuwe tools om beeld, audio en metadata te analyseren. Maar dezelfde technologie wordt ook ingezet door tegenstanders die misleiding proberen te verspreiden. Hoe betrouwbaar zijn de detectiemethoden en lukt het nog om AI-fakes te onderscheiden van echt materiaal? En als AI steeds beter wordt in online speurwerk, kunnen agents en modellen dan ooit het werk van een OSINT-onderzoeker overnemen? Gast Foeke Postma Video Youtube Links Hosts Ben van der Burg & Felienne Hermans Redactie Daniël Mol Rosanne PetersSee omnystudio.com/listener for privacy information.
In deze Technoloog praten we over raketten, en de technologische middelen die deze wapens juist weer moeten tegenhouden. Dat doen we met Patrick Bolder, analist bij HCSS en oprichter van Bolder Security-Technology-Space. Raketten van allerlei groottes behoren tot de belangrijkste wapens op het slagveld, overal ter wereld. Trump wil zich met een eigen, futuristisch project, beschermen tegen bedreigingen in de toekomst, maar de vraag is of hij de wereld daarmee veiliger, of niet juist onveiliger maakt. De raketten die Hamas inzet zijn vaak relatief eenvoudige projectielen, gebaseerd op oudere technologie. Ze hebben een beperkt bereik en precisie, maar worden in grote aantallen afgevuurd. Juist dat aantal maakt het voor verdedigingssystemen lastig om alles te onderscheppen. Hypersone raketten vormen een heel ander verhaal: ze bewegen met snelheden boven Mach 5 en kunnen hun koers tijdens de vlucht aanpassen, wat onderscheppen extreem ingewikkeld maakt. Deze wapens worden inmiddels getest en incidenteel ingezet door landen als Rusland en China. Het bekendste raketschild ter wereld is het Israëlische Iron Dome. Dit systeem bestaat uit radars die inkomende projectielen detecteren, gekoppeld aan lanceerinstallaties die onderscheppingsraketten afvuren. De software berekent in fracties van seconden of een raket gevaar oplevert voor bewoond gebied, en alleen dan wordt actie ondernomen. Iron Dome is niet onfeilbaar: grote aantallen raketten, drones of combinaties daarvan kunnen het systeem overbelasten. Drones, zoals de Iraanse Shahed, vormen een extra uitdaging omdat ze goedkoop zijn en in zwermen kunnen worden ingezet. Het onderscheppen daarvan met dure raketten levert een ongunstige kostenbalans op. Israël heeft een sterke infrastructuur voor raketverdediging, terwijl Oekraïne afhankelijker is van buitenlandse leveringen en minder gelaagd verdedigd is. Donald Trump wil met zijn ‘Golden Dome’ een wereldwijd raketschild opzetten dat bescherming moet bieden tegen intercontinentale ballistische raketten (ICBM’s) en hypersone wapens. Het plan omvat een budget van 175 miljard dollar en doet denken aan het ‘Star Wars’-project uit de jaren tachtig, waarbij de VS met satellieten en lasers vijandelijke raketten in een vroeg stadium wilde uitschakelen. Dat idee kwam destijds niet verder door technische beperkingen en hoge kosten. Het Golden Dome-plan mikt opnieuw op ruimtegebaseerde systemen, maar met modernere technologie. Satellietwapens bestaan in experimentele vorm, maar voor een wereldwijd dekkend schild zijn honderden tot duizenden satellieten nodig. Gast Patrick Bolder Video Youtube Links Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël Mol Rosanne PetersSee omnystudio.com/listener for privacy information.
TNO, Surf en het NFI werken momenteel samen aan GPT-NL, een eigen taalmodel van Nederlandse bodem. Daarmee willen ze een alternatief bieden voor de Amerikaanse AI-dominantie van partijen als OpenAI en Google. Te gast in deze Technoloog is Saskia Lensink, product manager van GPT-NL. De timing is niet slecht: steeds meer organisaties en overheden zoeken bewust naar Europese, privacyvriendelijke alternatieven. Sinds eind juni wordt het Nederlandse model getraind op Snellius, de nationale supercomputer. De eerste resultaten zijn nog pril, maar de ambitie is duidelijk: een model bouwen dat op allerlei plekken in de samenleving kan worden ingezet. De ontwikkeling van GPT-NL vergt scherpe keuzes. Tijdens de training moeten ontwerpkeuzes gemaakt worden over datasamenstelling, parameters en architectuur. Ook op het gebied van functies komt er steeds meer bij kijken. De grote spelers bieden inmiddels reasoning, agents en andere geavanceerde toepassingen. GPT-NL kiest er voorlopig voor om zich eerst te focussen op de kern van het model en basistaken te implementeren als samenvatten, versimpelen of schrijven. Opvallend is de recente samenwerking met mediapartijen, verenigd in NDP Nieuwsmedia. Daarmee kan GPT-NL Nederlandse journalistieke content gebruiken als trainingsdata. Die samenwerking biedt niet alleen een rijkere dataset, maar ook duidelijkheid over het eerlijk gebruik van trainingsdata. Leveranciers van data krijgen 50% van de licentie-opbrengsten van GPT-NL, al is het nog onduidelijk wié het model dan moeten gaan afnemen. De Rijksoverheid vormt een ideale launcing customer, maar op dit moment is er nog geen deal. De doelgroep is breed. Allerlei Nederlandse overheden zouden moeten warmlopen voor een model dat zich aan de AVG en AI-act houdt, maar in de praktijk blijkt AI-gebruik daar sterk gefragmenteerd. Het bedrijfsleven vertrouwt inmiddels stevig op Microsoft-oplossingen en de bijbehorende AI-producten. Toch denkt GPT-NL zich daartussen te kunnen positioneren, onder meer door openheid, transparantie en Europese gegevensbescherming centraal te stellen. Hoe gaat GPT-NL zich invechten tussen de reuzen van big tech? Gast Saskia Lensink Video Youtube Links Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël Mol Rosanne PetersSee omnystudio.com/listener for privacy information.
1Beau-Anne Chilla is partner bij deeptech-investeerder Forward.One en vertelt in deze aflevering hoe haar team investeringskansen opspoort in de wereld van duurzame hardware-innovatie. Ze is dagelijks op zoek naar bedrijven met onderscheidend vermogen, waarbij de selectie niet alleen afhangt van technologie, maar ook van het team erachter. Van duizenden bedrijven blijft er maar een handvol over. Chilla neemt ons mee in hoe een investering tot stand komt, van eerste contact tot de ‘beauty-contest’ waarin je als investeerder moet opvallen om überhaupt te mogen instappen. Forward.One kiest bewust voor hardware-startups. Dat is ongebruikelijk in venture capital, want hardware is kapitaalintensief en lastig schaalbaar, is de gedachte altijd. Dat ligt gelukkig genuanceerder. Forward.One draagt niet alleen geld bij, maar ook inhoudelijke ondersteuning: hoe scherp je je product aan en hoe positioneer je je in de markt?. Ook beleidsontwikkelingen komen aan bod. De chaos in de VS biedt volgens Chilla nog altijd kansen voor Europa, zeker nu defensietechnologie weer acceptabel is geworden én men weer trots op het continent is. De verschillen tussen Amerika en Europa blijven groot, maar met een aantal stevige maatregelen zouden we de VS toch nog kunnen bijbenen. Gast Beau-Anne Chilla Video Youtube Links Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël Mol Rosanne PetersSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Als AI-devices ooit écht succesvol willen worden, moet de interactie met deze apparaten radicaal anders dan wat we gewend zijn van schermen, toetsenborden en notificaties. Volgens Roel Vertegaal, hoogleraar mens-computer interactie aan de Radboud Universiteit, is realtime AI de sleutel. Niet alleen om sneller te reageren, maar om continu te meten wat jij als gebruiker verwacht – en vooral wat je níet verwacht. We bespreken verschillende AI-apparaten die zich in deze nieuwe categorie proberen te nestelen: de Humane AI Pin, de Rabbit R1 en de Plaud-device. Ze reageren traag, maken verkeerde aannames of zijn simpelweg te beperkt. Vertegaal laat zien hoe de onderliggende technologie en het ontwerpkader van veel van deze producten nog te veel denken in oude paradigma’s. Tegelijkertijd dringt de vraag zich op of we überhaupt een nieuw apparaat nodig hebben. De smartphone, gecombineerd met oortjes, een horloge of zelfs een bril, biedt al een rijk palet aan interfaces. Waarom dan een derde device toevoegen? En als we dat doen, waar moet het dan aan voldoen? Geen scherm, maar wél een camera? Hoe wek je vertrouwen op bij een apparaat dat geen visuele feedback geeft? We bespreken de bredere context: de pogingen van bedrijven als Humane en Rabbit, de rol van sociale acceptatie en de uitdagingen bij een device zonder scherm. En we werpen een blik vooruit: hoe ziet een interface eruit die niet meer als een computer werkt, maar als een verlengstuk van ons brein? Hoe kan een AI weten wanneer je overprikkeld raakt? En hoe zorg je dat je geen lopend privacy-lek wordt? Tot slot kijken we naar de samenwerking tussen OpenAI en Jony Ive, de ontwerper achter de iPhone. Zijn eerdere successen kwamen tot stand met precies de juiste combinatie van technologie en ontwerp. De grote vraag: is het nu opnieuw raak? Gast Roel Vertegaal Video Youtube Links Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël Mol Rosanne Peters.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Rita Zijlstra is deze week te gast in De Technoloog. Ze schreef een boek over digitaal welzijn op de werkvloer. Ze stelt dat de manier waarop we werken, communiceren en ontspannen fundamenteel is veranderd sinds de opkomst van smartphones en laptops. Voor de generatie die vanaf het begin is opgegroeid met schermen op het werk — zoals dertigers van nu — kunnen die digitale hulpmiddelen ongemerkt een te zware wissel trekken op het brein en het welzijn. Waar vroeger het werk werd verricht met papier en post, en zelfs vóór 2010 nog nauwelijks smartphones op de werkvloer te vinden waren, is nu sprake van continue connectiviteit. Toch is er opvallend weinig aandacht voor digitaal welzijn in organisaties, in tegenstelling tot de aandacht die het onderwerp buiten werktijd wél krijgt. In het boek worden zowel de voordelen als nadelen van digitalisering benoemd. Sneller schakelen, efficiënter samenwerken en betere bereikbaarheid staan tegenover verhoogde stress, verminderde concentratie en een verhoogd risico op uitval. Rita legt uit hoe ons brein werkt in drie modi, waarbji schermen ons te vaak in de actieve modus houden, wat kan leiden tot vermoeidheid, prikkelbaarheid en slechtere prestaties. In het boek worden acht praktische tips gegeven om met digitale middelen om te gaan zonder jezelf uit te putten. Daarbij speelt de gehele leefstijl een rol: slaap, beweging en voeding beïnvloeden hoe goed je met digitale prikkels omgaat. Het is volgens Zijlstra mogelijk om een gezonde balans te vinden tussen technologie en werk, mits organisaties bewuster omgaan met digitale tools. Dat kan met simpele ingrepen zoals rustmomenten inbouwen, maar ook door leidinggevenden te trainen of dashboards voor digitaal welzijn te introduceren. Digitale detoxen mogen dan wat geitenwollensokkig klinken, maar kunnen wel degelijk helpen. Bijvoorbeeld door op gezette tijden bewust zonder telefoon te zijn — ook op het toilet. Voor leidinggevenden en bedrijven biedt het boek praktische handvatten. Zo kunnen zij bijvoorbeeld digicoaches inzetten, bestaande tools als Slack of Teams beter inrichten of nudging toepassen om pauzes te stimuleren. De vraag is of bedrijven hierin verder mogen gaan: is bemoeienis met het digitale welzijn van werknemers ethisch verantwoord, of juist noodzakelijk? Wetgeving zoals het ‘recht op onbereikbaarheid’, dat in Frankrijk al bestaat, zou daar mogelijk bij kunnen helpen. Ook in Nederland groeit de roep om structurele aandacht voor dit onderwerp. Gast Rita Zijlstra Video Youtube Links Het boek Digital Wellbeing @ Work Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël Mol Rosanne PetersSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Avular wil in 2030 één miljoen robots hebben rondrijden en mikt op een plek in de wereldwijde top tien van robotica-bedrijven. Het Eindhovense bedrijf, gevestigd in het hart van de Brainport-regio, ontwikkelt robots, drones en autopilots. Die driedeling lijkt ambitieus, maar volgens Yuri Steinbuch, Chief Business Officer van Avular, is het juist nodig om de markt goed te bedienen. Avular wil bijdragen aan de opkomst van robotica op meerdere vlakken. Denk aan robots voor agrarisch gebruik, inspectiedrones of slimme transportsystemen. De toepassingen zijn divers, maar één gemeenschappelijk element is er wel: slimme besturing. Daarom ontwikkelt het bedrijf een eigen autopilot. Die maakt het mogelijk om ‘domme’ voertuigen – van wagentjes tot drones – zelfstandig te laten navigeren. De technologie is modulair opgebouwd en werkt deels op eigen software. Avular richt zich daarbij niet op de productie van eigen chips, maar benut wel de flexibiliteit om het systeem breed inzetbaar te maken. De echte uitdaging zit volgens Avular op meerdere fronten tegelijk. Hardware en software moeten naadloos samenwerken, terwijl tegelijkertijd nog niet alle technologie beschikbaar is om complexe taken volledig autonoom te laten uitvoeren. Vooral de betrouwbaarheid van zulke systemen vormt een barrière. Daarbij komt dat robotica steeds vaker in extreme situaties wordt ingezet, zoals in de landbouw, op zee of in industriële omgevingen. Dat vraagt om robuuste ontwerpen én slimmere software. Op de markt zijn er meerdere grote spelers, waaronder het Chinese DJI. Ook de pogingen van Elon Musk met de Tesla Optimus worden nauwlettend gevolgd, al is het nog maar de vraag of zijn robot ooit op grote schaal wordt ingezet. De belangrijkste markt op dit moment is die van defensie. In Oekraïne gaat de drone-ontwikkeling razendsnel, en veel bedrijven zien daar, niet geheel onterecht, groeikansen, zo ook Avular. Gast Yuri Steinbuch Video Youtube Links Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
In de Digital Services Act (DSA) staan nieuwe en strenge regels die gelden voor de online advertentiemarkt. Zo moet duidelijk zijn wie er achter een advertentie zit en moeten grote platforms zoals Facebook of YouTube een openbare database bijhouden van alle advertenties. Maar de online advertentiemarkt staat in de schaduw van Big Tech. Daardoor laat de handhaving van deze regels te wensen over. Volgens de DSA is de online advertentiemarkt namelijk een zeer groot onlineplatform, waardoor hier de strengste categorie aan regels opgaat. Het is een van de belangrijkste conclusies uit het onderzoek van onder andere Pieter Wolters, hoogleraar Burgerlijk Recht aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Advertentienetwerken die advertenties tonen op websites en apps van derden, moeten dus ook beschouwd en behandeld worden als online platforms en zelfs VLOP's: Very Large Online Platforms. Het gaat dan om online diensten met meer dan 45 miljoen gebruikers per maand binnen de EU. Maar wat blijkt? Momenteel is nog geen van hen als zodanig aangewezen door de Europese Commissie. Gast Pieter Wolters Video Youtube Links De publicatie van het artikel Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Sociale media zijn in de kern ontworpen voor één doel: het maximaliseren van commerciële waarde. Maar wat als we platformen zouden ontwerpen die niet draaien om advertentie-inkomsten, maar om publieke waarden en het dienen van een maatschappelijk doel? Vanuit die gedachte geven onderzoekers van de Hogeschool van Amsterdam richting met Civic Social Media. Het team onderzoekt hoe digitale platforms eruit kunnen zien die open, transparant, verantwoordelijk, soeverein en mensgericht zijn. Civic Social Media richt zich nadrukkelijk op gemeenschappen die behoefte hebben aan alternatieven voor bestaande platforms. Daarbij zijn inmiddels ontwerpprincipes én een roadmap geformuleerd die moeten helpen om die alternatieven ook daadwerkelijk te bouwen. Want een écht goed alternatief bouwen op Facebook, Instagram of X is zo makkelijk nog niet. Te gast in deze Technoloog (speciaal vanaf TNW!) is Esther Hammelburg, hoofddocent aan de HvA en directeur van het Society 5.0 festival. De aflevering gaat in op de bredere context: hoe gaan we om met de macht van (Amerikaanse) techbedrijven? Wat is de impact van nieuwe Europese wetgeving? En is het idee van publieke alternatieven voor sociale media eigenlijk nog wel realistisch, of is die slag al verloren? Mensen laten overstappen naar een nieuw en onbekend platform is een grote uitdaging, maar veel denkers en doeners hebben die strijd nog niet opgegeven. Gast Esther Hammelburg Video Geen video deze week, helaas! Links Het Society 5.0-festival De roadmap voor Civic Social Media Ontwerpen volgens Civic Social Media-richtlijnen De toolkit om zelf aan de slag te gaan Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Het Nederlandse onderwijs staat de komende tijd voor een grote verandering: digitale geletterdheid moet een volwaardig vak worden, net zo serieus genomen als taal of rekenen. Vooruit: het kabinet roept dit al jaren, de ideeën worden steeds concreter. Zijn scholen en docenten daar eigenlijk wel klaar voor? Ilse Godtschalk, directeur van Mediawegwijs, probeert daar verandering in te brengen. Met een onderwijsprogramma vol interactieve lessen, zoals een nepnieuws-game en lesmodules over AI, wil het kinderen vanaf jonge leeftijd weerbaar maken in een digitale wereld. Want dat is hard nodig: in Nederlandse klaslokalen is het niveau van digitale geletterdheid grillig en verschillen tussen leerlingen enorm. Sommige kinderen bouwen hun eigen games, anderen weten nauwelijks hoe ze betrouwbare informatie moeten herkennen. Daarmee raakt het programma aan een kernprobleem: kinderen moeten leren omgaan met de digitale wereld waarin ze opgroeien. Dat betekent niet alleen nieuws kunnen duiden, maar ook begrijpen hoe systemen als ChatGPT of deepfakes werken, en wat dat betekent voor hun wereldbeeld. Toch is het uiteindelijke doel dat docenten dit soort lessen zelfstandig kunnen geven. In de praktijk blijkt dat nog lastig. Mediawegwijs ondersteunt scholen waar mogelijk, maar stuit op wisselende prioriteit en financiering per gemeente. Een complicatie is het tempo waarmee de digitale wereld verandert. Wat vandaag relevant is – bijvoorbeeld AI – kan volgend jaar alweer achterhaald zijn. Toch probeert Mediawegwijs daar bovenop te zitten, door lessen te maken over onder meer programmeren, online identiteit, toekomstberoepen en hightech toepassingen. Belangrijker dan ooit is de vaardigheid om echt en nep van elkaar te onderscheiden, in een online wereld die steeds diffuser wordt. Dat vraagt nieuwe methodes, nieuwe vormen van lesgeven en een docententeam dat niet alleen digitaal vaardig is, maar ook digitaal bewust. De grote vraag is dus: kan het onderwijs dat bijbenen? Gast Ilse Godtschalk Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Een AI-gestuurde drone die menselijke kampioenen verslaat: dat is precies wat er gebeurde tijdens de A2RLxDCL Drone Championship Grand Challenge, het officieuze wereldkampioenschap autonome droneraces. Dat viel zelfs Elon Musk op. En onze gast, Christophe de Wagter, onderzoeker aan de TU Delft, was aanvoerder van dat team. Het winnende team uit Delft zette een deep neural network in dat de motoren van de drone rechtstreeks aanstuurt. Daarmee wist de drone haar menselijke tegenstanders voor te blijven in een parcours waar snelheid, precisie en reactievermogen cruciaal zijn. Opmerkelijk is dat dit de eerste keer is dat een AI-systeem sneller vloog dan menselijke piloten in een officiële wedstrijd.Teams van over de hele wereld deden mee aan het toernooi. De drone zelf ‘ziet’ via een camera en interpreteert beelden met behulp van onboard compute. Training gebeurt voornamelijk in virtuele omgevingen, waar duizenden vlieguren in dagen kunnen worden gesimuleerd. Daarna wordt het model gevalideerd in de echte wereld, waarbij er tijdens de wedstrijd nog kleine aanpassingen kunnen worden gedaan. De doorslaggevende factor in deze technologie ligt steeds vaker aan de digitale kant: de kwaliteit van de algoritmes, niet per se de rotors of accu. Toch is er veel ruimte voor verbetering, bijvoorbeeld in efficiënt energiegebruik of compactere rekenkracht. Toepassingen in de echte wereld liggen voor de hand: bij hulpverlening, inspecties of in de logistiek. Op het slagveld is de technologie al bijna realiteit: in Oekraïne worden AI-drones ingezet bij operaties waarbij ze deels autonoom doelen aanvallen. Door jamming en latency zijn verbindingen met de cloud onmogelijk, dus moet de AI lokaal draaien. Lokale verwerking is niet alleen efficiënter, maar ook veiliger in een oorlogssituatie. Gast Christophe de Wagter Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Nintendo zit middenin één van de spannendste lanceringen uit zijn geschiedenis: de opvolger van de Switch. De originele Switch, inmiddels goed voor 152 miljoen verkochte exemplaren, bleek een onverwacht groot succes. Het hybride karakter van de console, zowel geschikt voor handheld als voor televisiegebruik, had evengoed averechts kunnen uitpakken. Toch werkte het. In deze aflevering blikken we met Joost van Dreunen terug op de succesformule van Nintendo en vooruit op de risico’s rond de Switch 2. Joost is videogamemarktanalist, graag geziene gast bij onder meer Bloomberg en schrijft periodiek over de game-industrie met zijn eigen nieuwsbrief. De lancering van de nieuwe console kampt met logistieke uitdagingen. Die zijn deels terug te voeren op de Amerikaanse handelsheffingen uit het Trump-tijdperk. Nintendo heeft zich eerder onderscheiden met een indrukwekkende en strak georganiseerde supply chain, maar of dat nu weer voldoende is, blijft de vraag. Zeker gezien de relatief hoge prijs van 469 euro – exclusief games, zijn er zorgen. De winst op de verkoop van consoles is traditioneel klein, dus de prijsstelling is cruciaal. De verkoop van games moeten vervolgens de winst opleveren en ook daar maakt Nintendo een gewaagde stap. Op hardwaregebied maakt de Switch 2 een sprong vooruit, maar blijft vermoedelijk achter bij de huidige generatie van Sony en Microsoft. Dat is een bewuste keuze: Nintendo heeft zich zelden gericht op grafische spierballen, maar op speelse innovatie. Toch valt op dat de Switch 2 bij lancering nauwelijks beschikt over exclusieve games. Alleen Mario Kart World en Donkey Kong Banananza lijken beschikbaar, terwijl titels als Mario en Zelda ontbreken. Een karige line-up kan riskant zijn voor een succesvolle start, zeker met een adviesprijs van 80 dollar voor Mario Kart. Daarmee lijken ook Nintendo-games geraakt door de bredere trend van stijgende ontwikkelkosten in de game-industrie. De context is bovendien anders dan in 2017. Toen had Nintendo weinig directe concurrentie. Nu zijn er onder meer de Steam Deck en andere handheld PC’s die een serieuze plek opeisen, om nog maar te zwijgen over de nog altijd sterk groeiende markt van mobile-gaming. Historisch gezien zijn vervolgconsoles op succesvolle apparaten kwetsbaar gebleken. De Wii U na de Wii en de Nintendo 3DS na de DS zijn daar voorbeelden van. Maar de kans dat de Switch 2 écht tegenvalt? Die is heel klein. Gast Joost van Dreunen Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
In deze aflevering van De Technoloog gaan we het gesprek aan met Kees Verhoeven, oud-kamerlid, techdenker en schrijver van het boek 'De democratie crasht - politieke onmacht in het digitale tijdperk' over precies dat: de wisselwerking tussen onze democratie en de macht van de grote techbedrijven. Want is onze democratie nog wel houdbaar in dit digitale tijdperk? Europa doet een poging, door vooral de grootste bedrijven zware regels op te leggen. Zijn die nu effectief? En wat zijn de neveneffecten van al die nieuwe wetten. Deze aflevering heeft opnieuw een speciale gastpresentator: Geert Jan Koning, onafhankelijk jurist en expert op het gebied van IT-recht. Gast Kees Verhoeven Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Geert Jan Koning Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
In deze aflevering van De Technoloog gaan we het gesprek aan met Bob van Luijt, CEO van Weaviate. Weaviate ontwikkelt vector databases die gebruikt worden in allerlei AI-toepassingen. We spreken over de geschiedenis van het bedrijf, de strijd die Bob aangaat met big tech (zij zijn niet blij met Weaviate als concurrent), hoe het omgaan met investeringen werkt én de uiteindelijke stap naar een beursgang. Deze aflevering heeft óók een speciale gastpresentator: Felienne Hermans: hoogleraar computer science education aan de VU en natuurlijk vriend van de show. Gast Bob van Luijt Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Felienne Hermans Redactien Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
In deze aflevering van De Technoloog gaan Ben van der Burg en speciale co-host Boris Veldhuijzen van Zanten in gesprek met TikTok-expert Joey Scheufler. Wat is de invloed van TikTok op onze cultuur? Hoe bepaalt het de manier waarop we media consumeren en wat is de rol van algoritmes bij het bepalen van wat we zien? TikTok is inmiddels een wereldwijd fenomeen met miljarden gebruikers. Joey vertelt hoe het platform zich heeft ontwikkeld van een simpele video-app naar een invloedrijke speler op het gebied van social media. De kracht van TikTok ligt volgens hem in het algoritme, dat niet alleen kijkt naar likes en volgers, maar vooral naar hoe lang gebruikers naar video's kijken. Dit maakt het platform enorm verslavend, maar ook een krachtig middel voor contentcreatie. Naast de maatschappelijke discussie over de negatieve effecten van TikTok, zoals verslaving en misinformatie, bespreken Ben, Boris en Joey ook de kansen die het platform biedt voor contentmakers en bedrijven. TikTok blijkt namelijk een effectief platform om snel bekendheid te verwerven, zelfs zonder een groot aantal volgers. De aflevering biedt een genuanceerde kijk op zowel de positieve als negatieve aspecten van TikTok. Joey benadrukt dat bedrijven slim gebruik kunnen maken van de virale mogelijkheden, maar dat het essentieel is om kritisch te blijven kijken naar hoe het platform invloed uitoefent op gebruikers, vooral jongeren.See omnystudio.com/listener for privacy information.
In deze aflevering van De Technoloog bespreken Ben van der Burg en Daniël Mol samen met Jelle Prins, AI-enterpreneur en mede-oprichter van Cradle Bio, de opkomst en mogelijkheden van AI-agents. Deze slimme systemen worden steeds vaker ingezet op de werkvloer en kunnen zelfstandig taken uitvoeren. Hoe veranderen AI-agents het dagelijkse werk van bedrijven? AI-agents zijn geavanceerde systemen die zelfstandig taken kunnen uitvoeren en daarbij zelfredzaam zijn. In tegenstelling tot traditionele AI-modellen zoals chatbots, die enkel reageren op input, kunnen AI-agents proactief handelen, leren van hun eigen acties en zelfs fouten corrigeren. Jelle Prins benadrukt dat AI Agents niet alleen informatie kunnen verwerken, maar ook kunnen interacteren met software en online omgevingen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld workflows beheren, e-mails sorteren en zelfs software schrijven. Tijdens de aflevering worden verschillende opvallende toepassingen besproken, zoals het automatisch genereren van boodschappenlijstjes op basis van gesprekken en het optimaliseren van workflows met e-mailclients zoals Superhuman. Ondanks de indrukwekkende mogelijkheden blijkt uit de praktijkervaringen van Jelle dat AI-agents nog vaak tegen beperkingen aanlopen. Zo vergt het ontwikkelen van een volledig functionerende AI-agent vaak meer tijd en precisie dan verwacht. Toch blijven de ontwikkelingen zich razendsnel opvolgen, en steeds meer tools worden efficiënter en gebruiksvriendelijker. Volgens Jelle Prins zullen bedrijven die gewend zijn aan remote werken en digitale documentatie een voorsprong hebben in de adoptie van AI-agents. Doordat deze bedrijven al veel data digitaal beheren, kunnen agents makkelijker integreren. Tegelijkertijd merkt Jelle op dat de acceptatie van deze technologie sterk afhankelijk is van de gebruikerservaring en de bereidheid om nieuwe technologie te omarmen. Gast Jelle Prins Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël Mol Edit Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.
SMART Photonics is een van de pioniers op het gebied van de productie van fotonische chips. Waar traditionele elektronische chips werken met elektronen, maken fotonische chips gebruik van lichtdeeltjes om informatie te verwerken. Dat maakt ze sneller, energiezuiniger en beter geschikt voor toepassingen waar hoge bandbreedte en lage latency essentieel zijn. Denk aan communicatie, sensoren en bepaalde vormen van kunstmatige intelligentie. De stap naar fotonica moeten we zien als een chips met nieuwe toepassingen, die naast de traditionele halfgeleider komen te staan. De productie van fotonische chips verschilt fundamenteel van die van reguliere chips. De architectuur wijkt af, net als het proces zelf. Waar bij elektronische chips de nadruk ligt op transistors en elektrische geleiding, draait het bij fotonica om golfgeleiders en optische componenten. SmartPhotonics is onderdeel van een complex ecosysteem. Het maakt deel uit van een bredere community van ontwikkelaars, klanten en toeleveranciers. De vraag groeit snel, onder meer vanuit de auto-industrie, dronetoepassingen, de medische wereld en meer. Smart Photonics heeft als doel om snel te schalen, met de groeiende vraag mee. In Europa is fotonica een klein onderdeel van de Chips Act, als een niche binnen de dominante siliciumindustrie. Dat is anders in de Verenigde Staten en China, waar grootschalige subsidies zorgen voor stevige concurrentie. In Nederland is er wel vooruitgang, mede door initiatieven als Tech Champions en nieuwe regelingen zoals de aanpassing van de optieregeling. Gast Johan Feenstra Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Het is alweer bijna drie jaar geleden dat we in de Technoloog uitgebreid spraken over de stand van zaken rond het Internet of Things. Over IOT praten we altijd met Wienke Giezeman, mede-oprichter van The Things Industries, en dat is ook deze aflevering het geval. Sinds ons laatste gesprek is er veel veranderd, bijvoorbeeld de opkomst van generatieve AI. Waar deze technologie drie jaar geleden nog nauwelijks een rol speelde, is het nu niet meer weg te denken uit de wereld van verbonden apparaten. AI maakt het mogelijk om IoT-data sneller te analyseren en directer te benutten, maar brengt ook risico’s met zich mee, zoals grotere afhankelijkheid, complexere beveiligingsvraagstukken en vooral: onbetrouwbare apparatuur. Op het gebied van standaarden blijft Matter het toverwoord. Deze universele taal voor IoT-apparaten werd drie jaar geleden al genoemd, maar heeft sindsdien moeite gehad om echt door te breken. Dat is opmerkelijk, gezien de brede steun van grote partijen als Amazon, Samsung en Ikea. Toch blijft volledige interoperabiliteit uit. Er zijn nog altijd protocollen die hun eigen positie willen behouden, en dat maakt het moeilijk om tot één standaard te komen. Terwijl juist die eenduidigheid de hele markt vooruit zou kunnen helpen. Ook de Europese wetgever roert zich. De EU Data Act, die naar verwachting in september van kracht wordt, verplicht fabrikanten om data uit IoT-apparatuur toegankelijk te maken. Dat biedt kansen voor gebruikers om met eigen software of alternatieve oplossingen aan de slag te gaan, maar leidt mogelijk ook tot fragmentatie. Tegelijkertijd komt er met de Cyber Resilience Act een nieuwe plicht voor fabrikanten: betere standaardbeveiliging van hun producten. Dat klinkt logisch, maar zou in de praktijk botsen met de wens om systemen juist open en modificeerbaar te houden. Zeker bij open-source oplossingen is het de vraag hoe die balans moet worden bewaakt. Ten slotte werpen we een blik op de toekomst. Hoeveel slimmer, efficiënter of duurzamer is het leven met IoT inmiddels echt geworden? Is een 'slim' huis echt zoveel fijner? En waar staan we als we over een aantal jaar opnieuw de balans opmaken? Gast Wienke Giezeman Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Download from Google Play
Download from App Store
United States
Wat een fijne aflevering!
Een van de meest prominente hackers in Nederland, hahaha
De Belgische rijkswacht of "gendarmerie" bestaat inmiddels al meer dan 20 jaar niet meer, hoor.
Super interessant onderwerp en de spreker vertelde zo goed dat ik de aflevering 2x heb beluisterd en dat Ben zelfs weinig aan het woord is geweest! 😜. Super knap! Naar aanleiding van deze aflevering zou het me leuk lijken dat er twee mensen met tegengestelde ideen na elkaar geïnterviewd zouden worden (wel op dezelfde dag maar voor twee verschillende uitzendingen. Deze beluisteren ze beide en in de derde uitzending kunnen ze reageren op elkaar. Dan heb je 2 uitzendingen geen discussie en kun je goed naar de argumenten luisteren en zo je eigen mening vormen (en wellicht vragen doorgeven voor de discussie) De derde kan dan spetteren. Maar misschien wordt het onderwerp dan wel teveel uitgemolken. Zou ook kunnen. Maar goed, dat was even een idee. Top aflevering: bedankt!
Wat een ADHD aflevering. Niet te volgen!
Tenenkrommend.
De tering zeg, wat een walgelijke toon van die presentator. Heb het met haar te doen.
gn.
hele leuke en interessante podcast! Bedankt voor het luisterplezier!
Absolute top podcast. De kennis, enthousiasme, diversiteit en diepgang. Just love it
So